Przydatna w procesie rozwoju dziecka jest także opieka osteopatyczna. Czy osteopatia może wspomagać prawidłowy rozwój wcześniaka? Poniżej omawiamy ten temat!
Spis treści:
- Rozwój wcześniaka - jakie są najczęstsze problemy zdrowotne wcześniaków?
- Opieka nad wcześniakiem - ważny instruktaż dla rodziców wcześniaka
- Fizjoterapia wcześniaków - dlaczego jest tak ważna?
- Rehabilitacja wcześniaków - jakie techniki osteopatyczne i fizjoterapeutyczne stosować?
- 4.1. Osteopatia wcześniaków - badania
Rozwój wcześniaka - jakie są najczęstsze problemy zdrowotne wcześniaków?
Noworodek przedwcześnie urodzony może mieć wiele różnorodnych dysfunkcji. 👶 Stan zdrowia wcześniaka i objawy wcześniactwa w dużej mierze zależy to od tego, ile tygodni przed terminem dziecko się urodziło:
✔️ gdy dziecko rodzi się pomiędzy 23 a 27 tygodniem ciąży uważane jest to za ekstremalnie skrajne wcześniactwo
✔️ skrajne wcześniactwo stwierdza się u dzieci urodzonych przedwcześnie między 28 a 31 HBD
✔️ średnie wcześniactwo stwierdza się, gdy wcześniak rodzi się między 32 a 36 tygodniem ciąży.
Gdy dziecko zostało urodzone przedwcześnie, w zależności od tygodnia ciąży, mogą u niego wystąpić takie objawy wcześniactwa, jak:
- mała urodzeniowa masa,
- niestabilna temperatura ciała dziecka,
- retinopatia wcześniaków,
- niedokrwistość,
- opóźniony rozwój psychoruchowy wcześniaka,
- przetrwały przewód tętniczy,
- martwicze zapalenie jelit.
Nie wszystkie z tych problemów wystąpią u każdego dziecka, jednak warto mieć ich świadomość, bo to właśnie takie objawy mogą towarzyszyć małym pacjentom urodzonym przedwcześnie. 👶 Mogą one rzutować na przebieg fizjoterapii i osteopatii wcześniaków.
Opieka nad wcześniakiem - ważny instruktaż dla rodziców wcześniaka
O czym poinformować rodziców wcześniaka i jakiego instruktażu udzielić?
Rodzice wcześniaka powinni otrzymać wskazówki dotyczące takich kwestii, jak:
✅ karmienie wcześniaka (pozycje do karmienia wcześniaka),
✅ sposób podnoszenia dziecka,
✅ sposób noszenia dziecka,
✅ elementy zabaw rehabilitacyjnych wspierających rozwój dziecka.
W każdym przypadku, gdy coś niepokoi rodziców, najlepiej skonsultować to z lekarzem pediatrą.
W opiece nad dzieckiem urodzonym przedwcześnie ważną rolę odgrywa też fizjoterapia i osteopatia.
Fizjoterapia wcześniaków - dlaczego jest taka ważna?
Fizjoterapia pediatryczna pozwala wspomagać rozwój psychoruchowy wcześniaka. Metoda NDT Bobath i metoda Vojty dobrze współdziałają też z osteopatią (więcej o zastosowaniu łącznie osteopatii i metod neurorozwojowych można przeczytać TUTAJ). Metody rehabilitacyjne pozwalają pracować nad napięciem mięśniowym i ewentualnymi dodatkowymi objawami, takimi jak asymetria ułożeniowa.
Więcej o mechanizmach, jakie działają na dziecko jeszcze w życiu płodowym, o siłach działających podczas porodu i innych kwestiach związanych z dysfunkcjami u noworodków i niemowląt można dowiedzieć się, dołączając do Szkoły osteopatii pediatrycznej z Caroline Stone.
Rehabilitacja wcześniaków - jakie techniki osteopatyczne i fizjoterapeutyczne stosować?
Fizjoterapia wcześniaków najczęściej oparta jest o metodę NDT Bobath i Vojty, a w dalszych etapach rozwoju także terapia SI. Regularna terapia w gabinecie fizjoterapeutycznym, wspierana kontynuacją technik do wykonywania przez rodziców w domu. Praca rehabilitacyjna obejmuje:
✅ ćwiczenia zmian pozycji,
✅ techniki łączenia rąk w linii środkowej ciała i przekraczania linii środkowej ciała,
✅ torowanie prawidłowych reakcji nastawczych i równoważnych,
✅ prawidłowe przenoszenie ciężaru ciała,
✅ dostarczanie prawidłowych doświadczeń sensomotorycznych.
Dlaczego fizjoterapia wcześniaków dobrze współdziała z osteopatią pediatryczną?
Osteopata może dobrze wspomagać postępowanie fizjoterapeutyczne, uzupełniając je o:
✅ techniki wisceralne,
✅ osteopatię cranio-sacralną,
✅ regulowanie napięcia tkanek,
✅ techniki przydatne przy kolkach niemowlęcych, częstych u wcześniaków ze względu na niedojrzałość układu pokarmowego,
✅ wspomaganie pracy układu oddechowego i innych układów i narządów.
Skuteczność osteopatii wcześniaków - badania
Skuteczność osteopatii w pracy z wcześniakami dowiedziona jest badaniami naukowymi. Jeden z projektów badawczych wartościowy dzięki randomizacji objął badaniem 695 noworodków urodzonych między 29 a 37 tygodniem ciąży, bez wrodzonych powikłań. 353 noworodki zakwalifikowano do grupy badawczej, a 343 - do grupy kontrolnej. W grupie, w której zastosowano techniki osteopatyczne, uzyskano istotne statystycznie skrócenie czasu hospitalizacji wcześniaków o 3,9 dnia. Nie wykazano też skutków ubocznych stosowanych technik. [5]
Potrzeba też kolejnych randomizowanych projektów badawczych, które wykazałyby wpływ na poszczególne funkcje u wcześniaków.
Całokształt możliwości fizjoterapeutów i osteopatów w pracy z dziećmi urodzonymi przedwcześnie pokazuje, jak ważną rolę odgrywają te dziedziny w opiece nad noworodkiem i niemowlęciem, a następnie - kilkulatkiem i dzieckiem szkolnym.
Osoby chcące nauczyć się pracy osteopatycznej z niemowlęciem zapraszamy do Szkoły osteopatii pediatrycznej z Caroline Stone!
Bibliografia:
- Suder, A., Nawrot, J., & Gniadek, A. (2018). Współpraca położnej lub pielęgniarki i fizjoterapeuty na oddziale intensywnej terapii noworodka. Problemy Pielęgniarstwa, 26(2).
- Bagnowska, K. (2014). Czynniki wpływające na skuteczność rehabilitacji metodą NDT-Bobath u dzieci urodzonych przedwcześnie. Nowa Pediatria, 2, 63-71.
- Walowska, J. (2018). Opieka okołoporodowa oraz sposoby oceny rozwoju psychomotorycznego niemowląt i dzieci przedwcześnie urodzonych. Człowiek–Niepełnosprawność–Społeczeństwo, 25.
- https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/noworodek-i-wczesniak-profilaktyka-zdrowia
- Mills MV. The use of osteopathic manipulative treatment in the newborn nursery and its effect on health in the first six months of life: A retrospective observational case-control study. Complement Ther Clin Pract. 2021 May;43:101357. doi: 10.1016/j.ctcp.2021.101357. Epub 2021 Mar 6. PMID: 33714862.