Spis treści:
Jak pomóc dziecku z moczeniem nocnym?
Dlaczego dziecko się moczy w nocy?
Czym jest spowodowane moczenie nocne?
Kontrola pęcherza moczowego u dziecka
Pęcherz moczowy dziecka - neurofizjologia
Moczenie nocne u dzieci - przyczyny
Pęcherz u dziecka - współpraca lekarza i osteopaty, gdy układ moczowy dziecka nie pracuje prawidłowo
Moczenie nocne, nawracające zapalenie układu moczowego u dziecka i inne zaburzenia mikcji - boryka się z tym wielu małych pacjentów, a objawy te są źródłem niepokoju rodziców. 👧 Tym samym szukają oni pomocy u wielu specjalistów. Pozytywną obserwacją jest fakt, że coraz więcej lekarzy jako wspomaganie leczenia kieruje dzieci także do osteopatów pediatrycznych. Wielu rodziców ma też świadomość pracy osteopatycznej - warto więc edukować na temat możliwości osteopatii w leczeniu zaburzeń układu moczowego dziecka.💧 Dobrze jest też poszerzać swoją wiedzę i praktyczne umiejętności z tego zakresu, uczestnicząc w szkoleniach z osteopatii pediatrycznej.
O pęcherzu moczowym w osteopatii można przeczytać też w naszym Centrum wiedzy. 🙌
Dlaczego dziecko się moczy w nocy?
Kwestia ta niepokoi wielu rodziców, którzy zastanawiają się, co jeszcze mogą zrobić, aby pomóc swojemu dziecku. 👧 Aby zrozumieć mechanizm moczenia nocnego, warto wiedzieć, jak fizjologicznie proces kontroli mikcji kształtuje się w czasie.
Moczenie nocne to problem, który rozpoznaje się, gdy dziecko powyżej 5 roku życia moczy się podczas snu przez przynajmniej 2 noce w miesiącu, bez innych objawów i bez moczenia się w ciągu dnia.
W prawidłowym przebiegu rozwoju dziecka układ moczowy zaczyna stopniowo współdziałać z impulsami płynącymi z układu nerwowego. Dlatego kontrola mikcji kształtuje się w czasie następująco:
🔷 1 - 2 rok życia - dziecko zaczyna uświadamiać sobie zjawisko mikcji i coraz bardziej świadomie czuć jego potrzebę,
🔷 do 3 roku życia - jeżeli rozwój malucha przebiega prawidłowo, u dziecka powinien być już wykształcony mechanizm hamowania rdzeniowego łuku odruchowego mikcji impulsami płynącymi z kory mózgowej,
🔷 4 rok życia - dziecko wspomagane przypomnieniem lub poleceniem potrafi już realizować odruch mikcji,
🔷 5 - 6 rok życia - samodzielna kontrola pęcherza moczowego.
W wielu przypadkach jednak mechanizmy te są wypracowane w późniejszym czasie. Skutkuje to różnymi objawami, a jednym z częstszych problemów wielu rozwojowego jest moczenie nocne. 🌃
Według raportu SMG/KRC w Polsce aż 300 000 dzieci w wieku 5 - 14 lat zmaga się z problemem moczenia nocnego.[1]
Czym jest spowodowane moczenie nocne? 💤
Moczenie nocne u dziecka może być fizjologiczne, związane z niewykształconą jeszcze kontrolą pęcherza moczowego. W niektórych przypadkach umiejętność kontroli mikcji nabywana jest później, niż u rówieśników, co może mieć przyczyny chorobowe, psychogenne lub behawioralne.
Neurofizjologia pęcherza moczowego u dziecka
Kontrola pęcherza moczowego u dziecka, jako umiejętność, którą nabywa się stopniowo, nie jest jeszcze w pierwszych latach życia doskonała. Wiąże się ona z tempem dojrzewania ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego. W pierwszych miesiącach życia mechanizm ten działa na zasadzie rdzeniowego łuku odruchowego. Pod wpływem wypełniania się pęcherza, a tym samym rozciągania jego ścian wysyłany jest impuls czuciowy do rdzeniowego ośrodka kontroli pęcherza. Ten z kolei, przy wystarczającej sile impulsów przekazuje informacje motoryczne, których skutkiem jest skurcz ścianek pęcherza, ale też otwarcie cewki moczowej.
U dzieci, u których kontrola pęcherza moczowego w pełni się już wykształciła, sterowana jest ona już wyższymi piętrami OUN. To one pozwalają na bardziej efektywną kontrolę zwieracza cewki moczowej i wypieracza. Umiejętność tę nabywa się wraz z postępem rozwoju psychomotorycznego dziecka. Bywa jednak tak, że dzieje się to z opóźnieniem. Wtedy pięciolatek lub starsze dziecko może moczyć się w nocy.
Przyczyny moczenia nocnego u dzieci
Najczęstsze przyczyny moczenia nocnego u dzieci to:
✅ nadaktywność wypieracza pęcherza (spowodowana opóźnionym dojrzewaniem korowej kontroli nad drogami moczowymi),
✅ zwiększona produkcja moczu w nocy związana z niedostatecznym wydzielaniem hormonu antydiuretycznego,
✅ niedojrzałość OUN,
✅ nieprawidłowości w działaniu autonomicznego układu nerwowego,
✅ zbyt niskie wydzielanie hormonu antydiuretycznego w nocy,
✅ zbyt duża podaż płynów tuż przed snem,
✅ problemy psychosomatyczne,
✅ predyspozycje genetyczne
✅ zaburzenia anatomiczne układu moczowego
Jak pomóc dziecku z moczeniem nocnym?
Moczenie nocne to problem zarówno dla rodziców, jak i dla samego dziecka, które niejednokrotnie bardzo przeżywa to, że zmoczyło prześcieradło i wstydzi się, że tak się dzieje. 🙁 Tym bardziej więc należy zapewnić maluchowi maksimum wsparcia. Pierwszym krokiem powinna być konsultacja z pediatrą, który pokieruje podstawową diagnostyką i leczeniem lub przekieruje do urologa dziecięcego. 👩⚕️ Przydatna może okazać się także konsultacja z psychologiem dziecięcym, a w razie potrzeby - regularna terapia, gdyż przedszkolak na skutek moczenia nocnego może mieć obniżone poczucie własnej wartości, czuć wstyd lub strach przed pójściem spać, obawiając się ponownego zmoczenia się w nocy. Równolegle wartościowa jest pomoc osteopaty i fizjoterapeuty. Przywrócenie prawidłowego napięcia okolicznych tkanek i ruchomości narządów względem siebie to ważny element w pracy nad prawidłową kontrolą pęcherza u dziecka. 🤍
W pracy z dzieckiem z zaburzoną funkcją pęcherza moczowego i moczeniem nocnym osteopata może zastosować:
👉 rozluźnianie mięśniowo-powięziowe struktur powiązanych z okolicą pęcherza moczowego,
👉 techniki przywracania prawidłowego napięcia tkanek miękkich,
👉 techniki przywrócenia prawidłowego ruchu narządów względem siebie.
Pomóc może też współpraca rodziców obejmująca kształtowanie nawyku korzystania z nocnika, a przez to nauki kontrolowania mikcji na zasadzie odruchu warunkowego.
Nawracające zapalenie pęcherza u dziecka, przeziębiony pęcherz - leczenie i profilaktyka
Problem zaburzeń pracy układu moczowego u dzieci jest bardzo szeroki. Oprócz moczenia nocnego jednym z najczęstszych problemów urologicznych u dzieci są:
🔷 zakażenie układu moczowego (ZUM),
🔷 infekcje dróg moczowych (najczęściej odpowiadają za nie bakterie, takie jak Escherichia coli i Klebsielle),
🔷 nawracające zapalenie pęcherza u dziecka,
🔷 nadreaktywność pęcherza moczowego,
🔷 nietrzymanie moczu,
🔷 odmiedniczkowe zapalenie nerek.
W każdym z tych przypadków podstawą jest konsultacja pediatryczna i urologiczna.v👩⚕️ Często włączane są do leczenia leki na zapalenie pęcherza u dziecka, antybiotyki, probiotyki (w tym Lactobacillus acidophilus). Standardy postępowania w przypadku zaburzenia mikcji i leczenia zakażenia dróg moczowych u dzieci określa Polskie Towarzystwo Nefrologii Dziecięcej.
Ważna jest także profilaktyka zapalenia pęcherza moczowego u niemowląt i dzieci, nakierowana na prawidłową pielęgnację i zwrócenie uwagi na działanie układu odpornościowego. Gdy tylko pojawią się objawy zakażenia układu moczowego (zum), ważne jest szybkie skonsultowanie się z lekarzem, aby uniknąć powikłań i zmniejszyć ryzyko nawrotowości infekcji dróg moczowych.
Osteopatia może być wartościowym wsparciem leczenia, pomagając przywrócić równowagę w działaniu organizmu małego pacjenta. A wiele wiedzy i umiejętności pracy z najmłodszymi można nabyć w Szkole osteopatii pediatrycznej z Caroline Stone. 🙌
Bibliografia:
Jobs, K., & Jung, A. (2014). Moczenie nocne u dzieci–aktualnie obowiązujące definicje i standardy postępowania. Pediatria i Medycyna Rodzinna, 1(10), 32-35.
Tkaczyk, M., Maternik, M., Apoznański, W., & Baka-Ostrowska, M. (2012). Moczenie nocne u dzieci–racjonalne postępowanie w podstawowej opiece zdrowotnej. Część 2. Leczenie. Family Medicine & Primary Care Review, (3), 514-518.
Torsten Liem, Terapia moczenia nocnego dzieci za pomocą osteopatii, Praktyczna fizjoterapia & rehabilitacja, 2018.
Załęska-Ponganis, J., Wolska, M., & Jackowska, T. (2016). Zakażenia układu moczowego u dzieci–wybrane aspekty postępowania na podstawie aktualnych zaleceń. Postępy Nauk Medycznych, 6, 429-435.